چکیده
در سال‌های اخیر، برداشت از ذخایر ماهی یال اسبی در آبهای خلیج فارس و دریای عمان به شدت افزایش یافته است. این تحقیق به منظور بررسی وضعیت صید و ذخایر ماهی یال اسبی (Trichiurus lepturus) در آبهای استان هرمزگان، بوشهر و سیستان و بلوچستان و ارایه راهکارهای مدیریت احتیاطی برای برداشت بهینه و دراز مدت از این گونه از سال 1397 تا 1398 صورت گرفت. نمونه برداری (اندازه گیری طول و وزن ماهی) از تاریخ 1/7/1397 تا 1/7/1398 بمدت یک سال در مراکز تخلیه صید استانهای بوشهر، بندر عباس و سیستان و بلوچستان (چابهار) انجام گرفت. آنالیز داده های فراوانی طولی برای بررسی ساختار جمعیت صید تخلیه شده برای هر استان بطور جداگانه انجام گرفت. مقایسه میانگین طول صید تخلیه شده در سال 1397-98 با صید تخلیه شده در سال 1385 کاهش نشان داد ( بوشهر 79.2 سانتی متر برای سال 1385، مطالعه حاضر 62.2 سانتی متر، هرمزگاه، 80.09 سانتی متر، 1385، مطالعه حاضر 59.92 سانتی متر، سیستان و بلوچستان، 91.21 سانتی متر، 1385، مطالعه حاضر 79.43 سانتی متر). همچنین آنالیز توزیع فراوانی طولی در هر سه استان کاهش کلاسهای طولی را نشان میدهد. با استفاده از پارامترهای رشد و مرگ و میر و بکار گیری آنالیز کوهورت براساس اطلاعات طولی میزان زی توده و میزان مجاز قابل برداشت از این گونه تخمین زده شد تا مبنای حدود برداشت از این گونه برای تضمین برداشت پایدار مورد توجه قرار بگیرید. بررسی ژنتیکی جمعیت ها در سه استان نشان داد که سه جمعیت قشم، سیریک و چابهار از لحاظ ژنتیکی کمترین واگرایی را بین هم دارند. در حالی که واگرایی جمعیت بوشهر نسبت به مناطق دیگر نسبتا بالا است. لذا لازم است واگرایی جمعیت ماهی یال اسبی در استان بوشهر نسبت به بقیه مناطق در مدیریت برداشت از ذخایر این گونه مورد توجه جدی قرار بگیرد و دوره های صید و همچنین میزان برداشت با همین فرض تنظیم شود. بدلیل اینکه این گونه در داخل کشور مصرف خوراکی ندارد و همچنین بدلیل بازار خوب آن برای صادرات، تلاش‌صیادی برای برداشت از ذخایر این گونه با سرعت چشمگیری در حال افزایش است، و از طرفی شاخص های پایداری برداشت نشان میدهد که ذخیره این گونه در هر سه استان تحت فشار صید است. لذا ضروری است که نتایج این پروژه بعنوان راهبردهای برداشت احتیاطی از ذخایر این گونه بطور جدی مورد توجه قرار گرفته و بکار گرفته شود تا تداوم برداشت و حفظ ذخیره برای دراز مدت تضمین شود.