چکیده
پروژه «تعیین زمان آزادسازی و دوره فصل صید میگو همراه با سنجش پارامترهای اکولوژیکی در آبهای شمال غربی خلیج فارس (استان خوزستان)» از شهریورماه 1396 آغاز و عملیات اجرایی و گشتهای دریایی آن در آذرماه 1397 پایان یافت. طی این مدت در منطقه لیفه-بوسیف در هرسال پنج گشت تحقیقاتی ماهانه یک گشت (در شهریور دو گشت) انجام شد. نمونه برداری با تور ترال و روش مساحت جاروب شده (Swept Area) صورت گرفت. همچنین فاکتورهای فیزیکی-شیمیایی آب، پلانکتونها و نمونه های رسوب و فون موجودات بنتیک آن موردسنجش قرار گرفت. در گشتهای تحقیقاتی سال 1396 تعداد 2727 قطعه میگوسفید M.affinis ماده مورد زیست سنجی قرار گرفت که نتایج نشان داد کوچک ترین و بزرگ ترین طول کل برای این گونه به ترتیب 67 و 145 میلی متر است. بیشترین میانگین طول کل در شهریور و آبان ماه و به میزان 107 میلی متر اندازه گیری شد. در همین مدت 2279 قطعه میگو سفید نر زیست سنجی شد. کوچک ترین و بزرگ ترین طول کل به ترتیب 70 و 123 میلی متر بدست آمد. حداکثر میانگین در آبان ماه 2/102 میلی متر بود. در سال 1397 تعداد 1347 قطعه میگو سفید ماده و 1221 قطعه میگو سفید نر مورد زیست سنجی قرار گرفت. کوچک ترین و بزرگ ترین طول کل میگو سفید ماده به ترتیب 70 و 153 میلی متر و بیشترین میانگین در آبان ماه و به میزان 6/110 میلی متر بود. کوچکترین و بزرگ ترین طول کل میگو سفید نر 75 و 135 و بیشترین میانگین در آبان ماه معادل 105 میلی متر بدست آمد. میزانb محاسبه شده در رابطه طول – وزن با عدد 3 (شاخص رشد همگون یا ایزومتریک) اختلاف معنی دار نداشت. اگر چه در دوسال مطالعه نسبت جنسی ماده به نر در ماههای مختلف متغیر بود اما فقط در گشت آبان ( هر دوسال ) تعداد ماده ها کمتر از نرها بود و در سایر ماه¬ها ماده ها بیش از نرها بودند. بیشترین توده کل زنده میگو محاسبه شده در سال 96 در گشت مورخه 7/6/96 و در سال 97 در گشت مهر ماه و به ترتیب 419 و 4/202 تن بود. براساس نتایج گشتهای تحقیقاتی از تاریخ 1/8/96 لغایت 20/9/96 و در سال 97 از تاریخ 1/8/97 لغایت 20/9/97 صید میگو آزاد بود. طی این مدت در سال 96 در حدود 2349 تن و در سال 97 در حدود 889 تن میگو صید گردید. بیشترین درصد ترکیب مربوط به میگو سفید در سال 96 به میزان 78 درصد و در سال 97 به میزان 48 درصد بود. در این مطالعه 21 جنس فیتوپلانکتونی شناسایی شد که گروه دیاتومه ها با 78 درصد بیشترین فراوانی را داشتند و در سال 97 فراوانی نسبتا ًبیشتری را نسبت به سال 96 نشان میدهد. در دو سال مطالعه کمترین میزان شاخص تنوع در ماه آذر و بیشترین مقدار آن در ماه مهر مشاهده شده است. جمعیت زئوپلانکتون ها شامل 80 درصد کوپه پودا، 12 درصد نرمتنان، 4 درصد مژه داران و درصد اندکی از سایر گروهها و لارو خار پوستان بوده است. میانگین کل زئوپلانکتونها در سال 96 تعداد 58 زئو در لیتر و در سال 97 تعداد 77 زئو در لیتر بدست آمده است. در مطالعه حاضر طی دو سال 96 و 97 در دو فصل تابستان و پاییز 63 جانور بنتیک شناسایی شد. در تابستان بیشترین فراوانی به بندپایان با 32 درصد اختصاص داشت. در فصل پاییز بیشترین فراوانی به نرمتنان با 48 درصد تعلق داشت. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه (ANOVA) پارامترهای مختلف آب در ایستگاه ها و ماه های مختلف نشان میدهد که در تمامی پارامترها بجز BOD5 در ماههای مورد مطالعه اختلاف معنی دار داشته است(05/0>P). در سال 96 اختلاف میزان CPUA میگوی سفید با جانوران بنتیک منفی و با زئوپلانکتونهای همان فصل مثبت بود. در سال 97 پارامتر دمای آب بیشترین همبستگی را با CPUA میگوهای مختلف نشان می-دهد. در سال 96 مشخص گردید که توده زنده میگو نشاندهنده حضور میگو در اعماق مختلف زیستگاه بود و به همین دلیل صید میگو در این سال نسبت به سال 97 تقریباً 5/2 برابر بود. با توجه به اینکه فصل صید به علت ویژگی ذخیره، قبل از اندازه بلوغ و تخمریزی اتفاق می افتد باید با کاهش تلاش صیادی (تعداد شناور یا طول مدت صید) به بقای میزان مشخصی از ذخیره مولدین در زمان تخمریزی اطمینان حاصل نمود. در تمامی آزمونهای انجام شده تنها پارامترهای اکسیژن محلول و دما به همراه متغیر سال مطالعه و فصل رابطه معنی داری را با میگوهای سفید و خنجری نشان داده اند.