چکیده
پرورش ماهیان آب شیرین در قفس یکی از صنایع مهم جهت تامین منبع پروتئینی و برآوردن تقاضای بازار برای ماهیان آب شیرین می باشد. اصولا گسترش پرورش ماهی در قفس در دریاچه های پشت سدها بدون برنامه ریزی صحیح و عدم توجه کافی به پیامد های ناشی از افزایش بار مواد مغذی ناشی از آن ، می تواند موجب بروز پیامدهای منفی، نه تنها در پرورش ماهی در قفس بلکه در صنعت ماهی گیری از منابع آبی گردد. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت تروفی وکیفیت آب از لحاظ مناسب بودن برای پرورش ماهی در قفس در دریاچه های پشت سدهای ارس، حسنلو و شهید قنبری آذربایجان غربی می باشد. نمونه¬برداری در سد ارس از 3 ایستگاه، در سد حسنلو از 2 ایستگاه و در سد شهید قنبری از 1 ایستگاه از سطح آب در مکان های مناسب با تناوب فصلی از تابستان سال 1396 الی بهار 1397 انجام شد. پارامترهای نیترات، نیتریت، آمونیاک، ازت ، فسفر کل ، دمای آب، هدایت الکتریکی، کل مواد جامد محلول، ¬pH ، اکسیژن محلول و شفافیت آب اندازه گیری گردید. مقادیر شاخص تروفی TSI بر اساس پارامترهای فسفرکل و عمق رویت سشی دیسک محاسبه شد. با توجه به ميزان تاثيرگذاري عوامل مختلف و دامنه آنها آب سدها از نظر قابليت براي پرورش ماهي در قفس و حجم پرورش بررسي شد. نتایج نشان داد که میزان شفافیت آب در ایستگاه های نمونه برداری سد ارس بین 5/0تا 3/1 متر، سد حسنلو بین 35/تا 2/1 متر و سد شهید قنبری بین 3/0تا 5/0متر متغیر بود. میزان فسفر کل در هر ایستگاه نمونه برداری در فصل تابستان بالاتر از سایر فصول بود. وضعیت تروفی آب سد ارس هیپریوتروف است که نشان دهنده بار فسفر بالا و آلودگی حاصل از رواناب های کشاورزی در این دریاچه است. همچنین شهید قنبری نیز هیپریوتروف بوده و سد حسنلو از حالت یوتروف به هیپریوتروف می باشد. مفهوم ظرفیت برد، کمبود منابع آب شیرین و وجود حالت هیپریوتروفی در تمام ایستگاه ها و فصول، حاکی از آنست که شرایط اکولوژیکی سد ارس و سد شهید قنبری برای پرورش ماهی در قفس مناسب نمی باشد و بنابراین توصیه نمی شود. همچنین سد حسنلو ظرفیت محدودی برای پرورش در قفس دارد.