چکیده
این پروژه با هدف شناسایی ملکولی و با استفاده از قسمتی از ژن سیتوکرم اکسیداز از پنج گونه از ماهیان زینتی بوم‌‌زاد ایران به نام‌‌های آفانیوس گورخری (Aphanius dispar)، آفانیوس سوفیه (Aphanius sophiae)، آفانیوس زاگرس (Aphanius vladykovi)، آفانیوس گنو (Aphanius ginaonis) و آفانیوس فارس (Aphanius farsicus) انجام گردید. نمونه‌‌های ماهیان مورد نظر از مناطق کولو (شهر اشکنان استان فارس)، چشمه گمبان (ارسنجان)، پارک سرچشمه (شهر الونی، استان چهارمحال و بختیاری)، برم بابونک (شیراز) و چشمه گنو (بندرعباس) جمع‌‌آوری گردیده و سپس از نظر مرفولوژیک شناسایی شده و پس از استخراج DNA، توالی‌‌یابی گردیدند. نتایج به‌‌دست آمده نشان داد که آغازگرهای مورد استفاده در تفکیک گونه‌‌های مورد مطالعه موفق عمل نمودند و در حدود 600 جفت باز را برای گونه‌‌های مورد بررسی ایجاد نمودند. بلاست این توالی‌‌ها نشان داد که گونه‌‌های مورد بررسی در نواحی مختلف در استان فارس (Aphanius sophiae,A. farsicus.A.vladykovi) از لحاظ ژنتیکی به هم نزدیک و یک کلاستر خواهری در کنار گونه‌‌های متعلق به عرض‌‌های شمالی‌‌تر از کشور ترکیه مانند Aphanius anatoliae ، Aphanius sureyanus ، Aphanius maeandricus و همچنین Aphanius iconii تشکیل می‌‌دهند. بیشترین اختلاف ژنتیکی در بین نمونه‌‌های آفانیوس سوفیا Aphanius sophiae از چشمه گمبان و آفانیوس سوریانوس Aphanius sureyanus از کشور ترکیه قابل مشاهده است که با توجه به شکاف عمیق جغرافیایی بین مناطق یاد شده دور از انتظار نبود. عوامل مختلف زمین‌‌شناختی در منطقه گنو باعث گردیده است که ماهی آب گرم منطقه گنو با اختلاف بسیار زیاد خود را از گونه‌‌های dispar، sophiae و farsicus جدا کند و در منطقه هرمزگان مستور بماند. در نتیجه جریان ژنی بین این منطقه و دیگر مناطق مورد مطالعه در استان‌‌های فارس متوقف شده و باعث گردیده است که ماهی آفانیوس گینونیس در استان هرمزگان به‌‌صورت یک گونه مجزا و منحصر به‌‌فرد باقی بماند.