چكيده
سد مخزنی آزاد در محدوده‌ شهرستان سنندج (استان كردستان) در روی رودخانه کوماسی واقع شده و از سال 1392 با اهداف تامین برق و بخشي از نيازهاي كشاورزي و آب شرب شهر سنندج مورد بهره برداری قرار گرفته‌‌است. مطالعه حاضر در نظر دارد كه پس از تعيين تغييرات زماني و مكاني شاخص‌‌هاي كیفیت آب و سطح تروفیک، پتانسيل سد را جهت فعاليت‌‌هاي شيلاتي مورد بررسي قرار دهد. نمونه‌‌برداری در سال 95-1394، به صورت ماهانه، در 5 ايستگاه انجام شد. بطوريكه در هر يك از نواحي دریاچه‌‌ای، رودخانه‌‌ای و مياني بترتيب ايستگاه‌‌هاي (1 و2)، (3) و (4و5) قرار داشتند. نمونه‌‌برداری در تمام ایستگاه‌‌ها در لایه سطحی (20سانتيمتر زير سطح آب) انجام شد. اما در ایستگاه 1 تا 3 نمونه‌‌برداري بر اساس عمق آب در لايه هاي مختلف از ستون آب نيز انجام شد. سطح تغذيه‌‌گرايي با دو روش تك پارامتري و چند پارامتري (شاخص کارلسون) و کیفیت آب بر اساس شاخص کیفیت آب سطحي ایران (IRWQISC) تعيين گرديدند. تجزیه و تحلیل آماري با استفاده از آزمون‌هاي تحليل واريانس يك طرفه، مقايسه ميانگين هاي دانكن، همبستگي پيرسون، رگرسيون خطي گام به گام و خوشه‌‌اي صورت پذيرفت. طبق آزمون خوشه‌‌اي پارامترهاي مربوط به شاخص‌‌هاي تروفیک و كيفيت آب ايران، ايستگاه‌‌هاي (منطقه كناري)، 4 و 5 در گروه جداگانه‌‌اي از ايستگاه‌‌هاي 1، 2 و 3 (منطقه باز) قرار گرفتند. این آزمون ماه‌‌ها را به دو گروه تفكيك نمود كه به ميزان زيادي بر ماه‌‌هاي بارندگي (آبان، آذر، دي، بهمن، اسفند، فروردين و اردیبهشت) و غيربارندگي (خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر) منطبق بود. در ماه‌‌های غيربارندگي میانگین پارامترهاي درجه حرارت و عمق شفافيت بترتیب 80/0±79/21 (درجه سانتیگراد) و 18/0±40/2 (متر) حدوداً دو برابر ماه‌‌های بارندگي بود. در ماه‌‌های بارندگي میانگین غلظت كلروفيل-آ (08/1±56/8 ميلي گرم در مترمكعب) تقريباً 9 برابر فصل غير بارندگي بدست‌‌آمد. ميانگين درصداشباعيت اكسيژن اختلاف معنی داری در بين ماه‌‌های بارندگی (4±117) و غیربارندگی (2±111) نشان نداد (05/0p<). تعيين سطح تغذیه‌‌گرایی به روش تک پارامتری نشان داد كه مخزن سد بر اساس كلروفيل-آ، عموماً مزوتروف بود، در حالي كه بر اساس ساير فاكتورها (فسفر كل، شفافيت و درصد اشباع اكسيژن در لايه هاي زيرين)، سطح تروفیک بالاتر از مزو تروف نيز بدست آمد. سطح تروفیک در همه فصول (بهار تا زمستان) در ايستگاه‌‌هاي رودخانه‌‌اي ( 4 و 5) عموماً بيشتر از ساير ايستگاهها بود. بطور كلي بيشترين و كمترين مقدار شاخص تغذیه‌‌گرایی کل در مخزن سد، به‌‌ترتيب در ماه‌‌هاي ارديبهشت (76) و مهر (31) بدست‌‌آمد. ميانگين كلي TSI (49) طي ماه‌‌هاي مورد مطالعه بيانگر وضعيت مزوتروف در مخزن سد بود. همچنين اين مطالعه نشان داد كه در ماههاي خرداد تا آبان غلظت كلروفيل-آ و در ساير ماهها ميانگين فسفر كل راهنماي مناسب تري براي تعيين وضعيت تروفیک، به روش تك پارامتري مي‌‌باشند. محاسبه IRWQISC، نشان داد كه تقريباً 59، 40 و 1 درصد از كل داده‌‌ها به ترتيب در كلاس هاي 1 (بسيارخوب)، 2 (خوب) و 3 (نسبتاً خوب) قرار داشتند. ميانگين IRWQISC بيانگر كيفيت بسيار خوب آب در لايه سطحي همه ايستگاهها (1 الی 5) بود. كيفيت آب در ماههاي بهمن، فروردين و ارديبهشت خوب و در ساير موارد كيفيت آب بسيار خوب بدست آمد. تغييرات ماهانه IRWQISC در لايه هاي غير سطحي از ايستگاههاي با خصوصيات درياچه‌‌اي (1، 2 و 3) نشان داد که در ماه‌‌های دی، بهمن، اسفند، فروردین و خرداد، كيفيت بسیارخوب و در سایر ماه‌‌ها خوب بود. به طوركلي، ميانگين شاخص‌‌هاي فوق، بيانگر پتانسيل مناسب اين درياچه براي برخي فعاليت‌‌هاي شيلاتي (از جمله ماهي دار كردن) است، اما با توجه به افزايش سطح تروفیک در برخي از ماه‌‌ها، مديريت مناسب سد به منظور حفظ و كنترل شرايط كيفيت آب در مخزن سد بخصوص به هنگام افزايش فعاليت‌‌هاي جوامع انساني و حوادث طبيعي از قبيل بهم خوردن رسوب و اختلاط لايه‌‌هاي آبي، ضروري مي‌‌باشد.
گزارش پروژه
دانلود
مشخصات پیمانکار
مشخصات همکاران
اهداف طرح
زمانبندی طرح
روش تحقیق و اجرا
اطلاعات جغرافیایی
هزینه های اجرای پروژه
نتایج