چکیده
افزایش میزان تولید آبزیان مستلزم بهره برداری از تمامی پتانسیل های بالقوه موجود در کشور اعم از آبگیرها، آببندان ها، رودخانه ها و سدها مي باشد که کیفیت بیولوژیک این منابع آبی بسیار مهم می باشد. اطلاعات بدست آمده از نمونه برداري آب پشت سد سنندج نشان داد كه تغييرات ميكروبیولوژيك سد آزاد در طول فصول مختلف گسترده بود و اختلاف معنيدار نشان داد (P<0/05). نتایج نشان داد كه حداکثر و حداقل ميانگين تعداد باکتری کل آب بترتيب در ماه ديCFU/ml 6/7× 103و در ماه شهريور CFU/ml 162 ثبت شد. ميانگين كل باكتريهادر فصول مختلف سال از CFU/ml 5×103 در ايستگاه 4 (زمستان) تا CFU/ml 116 در ايستگاه 4 (تابستان) متغير بود. به طور كلي، ميانگين باکتری کل در ايستگاههاي مورد مطالعه از CFU/ml104 ×6/2 در ايستگاه 5 تا CFU/ml858 در ايستگاه4 نوسان داشت. حداکثر ميانگين كليفرم كل آب در ماه آذر CFU/ml103 ×3/2 وحداقل ميانگين كليفرم كل در ماه مرداد CFU/mL 11 مشاهده شد. دامنه تغييرات ميانگين كليفرم كل در فصول مختلف سال از CFU/ml5/2×103 در ايستگاه 2 پاييز تا CFU/ml10 در ايستگاه 4 تابستان متغير بود. ميانگين كليفرم كل در ايستگاههاي مورد مطالعه ازCFU/ml 91 در ايستگاه2 تا CFU/ml 26 در ايستگاه4 نوسان داشت. حداكثر ميزان باکتری كل در دی ماه با حداكثر دماي آب در ماه تير طي دوره نمونه برداري همراه نبود. ولي آزمون همبستگي پيرسون بين دما و باکتری كل همبستگي منفی(407/0 =r ، >P05/0) نشان داد. همچنین حداكثر ميزان کلیفرم كل در آذرماه با حداكثر دماي آب در ماه تير طي دوره نمونه برداري همراه نبود ولي آزمون همبستگي پيرسون بين دما باكليفرم کل همبستگي منقی (275/0=r ، >P05/0) مشاهده شد. تغييرات ميانگين pH آب در ماه هاي مختلف در آب سد آزاد سنندج آورده شده است. تغييرات pH آب در اين منطقه برابر 4/8 – 3/7 بود. حداكثر و حداقل ميانگين مقادير pH آب بترتيب در ماه‌هاي ارديبهشت و آبان ثبت گرديد. ميانگين pH آب بين ماه‌هاي مختلف اختلاف معني دار نشان داد (05/0 >P ) اما ميانگين pH آب در بين ايستگاه‌ها داراي اختلاف معني دار نبود (05/0P >). آزمون پيرسون همبستگي معني دار بين اكسيژن محلول با باکتری كل و كليفرم کل نشان نداد(05/0P >). از آنجائیکه طبق نظر موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، آب آشامیدنی باید عاری از هرگونه کلیفرم مدفوعي باشد و كليفرم كل آن تا 10 مجاز است، مطالعه حاضر نشان داد که شمارش كليفرم كل آب بيشتر از 10 بوده است. بدین ترتيب، آب سد آزاد آلوده بحساب مي‌آيد چون از نظركليفرم كل آب در تمام فصول آلوده بوده و مناسب آشاميدن به طور مستقيم نمي باشد. از نظر كليفرم مدفوعي و استرپتوكوك مدفوعي آب سد داراي كيفيت بهتري مي باشد (غلظت بسیار کم، با استفاده از كشت سطحي مشاهده نشده است). از نظر شيلاتي و پرورش ماهي كليفرم كل آب تا 5000 مجاز است، لذا آب این سد با دارا بودن كليفرم كل كمتر از cfu/ 100ml 5000 براي پرورش ماهي، آب براي كشاورزي و حفاظت محيط زيست در تمام فصول بجز تابستان مناسب مي‌باشد. حداكثر مقدار مجاز كليفرم كل براي كاربري تفرجي cfu/ 100ml 10000 مي باشد که در مطالعه حاضر در ماه آذر بيشتر ازcfu/ 100ml 20000 گزارش گرديد. مطابق استاندارد سازمان حفاظت محيط زيست (1395)، فقط در ماه آذر داراي آلودگي تفرجي بوده و سایر ماه هاي سال مناسب فعاليت‌هاي تفرجي می باشد.