چکیده
یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر تولید و توسعه پایدار آبزیپروری خسارات ناشی از بیماریها در مراکز تکثیر و پرورش آبزیان است. امروزه تولید نتاج عاری از عوامل بیماریزای خاص ((SPF در دنیا به عنوان ابزاری مهم در جهت کاهش خسارات اقتصادی ناشی از بیماریها شناخته شده است. در این بررسی تلاش شده است تا بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دیگر محققین، با ارزیابی شاخصهای خونی و برخی از شاخصهای سرمی و ایمنی به مبنایی جهت تعیین سلامت مولدین نسل پایه SPF در مرکز نگهداری آنها دست یافت. برای انجام این مهم طی سه مرحله شامل قبل از تکثیر، زمان تکثیر و بعد از تکثیر از ماهیان نگهداری شده در مرکز SPF مرکز تحقیقات ماهیان سرد آبی تنکابن و دو مزرعه منتخب (فخاری و سرشار) که از تامین کنندگان مولد برای مرکز بودند، نمونه برداری شد (شایان ذکر است، نمونه برداری در مرکز SPF از ماهیان تامین شده از این دو مزرعه انجام شد). در هر مرحله نمونه برداری، ابتدا ماهیان بیهوش شده و پس از زیست سنجی خونگیری از آنها بعمل آمد و از نمونه‌های بدست آمده جهت ارزیابی میزان هماتوکریت، هموگلوبین، پروتئین تام، آلبومین، آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، کراتین فسفوکیناز(CPK) و آلکالین فسفاتاز (ALP)، IgM تام سرم و لیزوزیم استفاده گردید. نتایج نشان داد که قبل از فصل تکثیر میزان هموگلوبین، ALT و IgM تام سرم در ماهیان سه مرکز فاقد تفاوت معنی‌دار بود. در سایر شاخص‌ها، اختلاف معنی‌داری بین ماهیان مرکز SPF و دو مزرعه منتخب بود. سایر شاخصهای ماهیان مزرعه فخاری به طورمعنی‌داری بیشتر از ماهیان نگهداری شده در مرکز SPF بود، ولی میزان لیزوزیم ماهیان مرکز SPF به طور معنی‌داری بیشتر بود. نتایج نمونه‌برداری در فصل تکثیر نشان داد که میزان هماتوکریت، هموگلوبین، پروتئین تام سرم، آلبومین، IgM تام سرم، AST،ALT و میزان لیزوزیم در بین سه گروه از تفاوت معنی‌داری برخوردار نبود، لیکن میزان ALP و طول و وزن ماهیان مرکز SPF به طور معنی‌داری بیشتر از ماهیان مزارع منتخب بود. نتایج نمونه‌برداری پس از فصل تکثیر نشان داد که عمده شاخصهای اندازه‌گیری شده و حتی سایز ماهیان مرکز SPF به طور معنی‌داری بیشتر از ماهیان مزارع منتخب بوده است. براساس نتایج حاصل از این بررسی بنظر می‌رسد که شرایط نگهداری، مدیریت تغذیه، پرورش و بهداشت در مرکز SPF بنوعی بوده که سبب شده است، در روند اجرای کار بتدریج ماهیان نگهداری شده در این مرکز در مقایسه با گله مشابه در مزارع منتخب براساس شاخصهای اندازه‌گیری شده از وضعیت سلامت بهتری برخوردار باشند.