چکیده
خیارهای دریایی از شاخه خارتنان Echinodermata می باشد و یکی از مهمترین گونه های خیار دریایی خلیج فارس ،گونه با ارزش Jaeger 1833 Holothuria scabra می باشد . با توجه به ارزش اقتصادی و تجاری بالای این گونه در بین صنایع مختلف دارویی و آرایشی و ارزش بالای غذایی آن در بین کشورهای مختلف جهان بخصوص کشورهای آسیای شرقی، هجوم بسیار زیادی به ذخایر طبیعی این گونه گردیده است که امروزه جزء گونه های در خطر انقراض محسوب شده و شدیدا با صید آن مقابله می گردد .یکی از راهای جلوگیری از خطر انقراض گونه خیار دریایی، تکثیر و پرورش لارو در محیط کارگاه تکثیر می باشد . جهت انجام این پروژه بوسیله عملیات غواصی تعداد 35 قطعه مولد خیار دریایی در تیر و مرداد ماه سال 90 از آبهای اطراف قشم جمع آوری گردید. مولدین درون جعبه هایی همراه با مقداری یخ و در شرایط دمائی 25-23 درجه سانتیگراد به کارگاه ایستگاه تحقیقات بندرلنگه انتقال داده شد. مولدین به مدت 24 ساعت در آب دریا فیلتر شده با دمای 23 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری شدند ، روز بعد بوسیله شوک حرارتی آب دریا فیلتر شده اقدام به عملیات تحریک جنسی و تخمریزی خیار دریایی با دمای 28 تا 30 درجه سانتیگراد شد . تعداد 5 مولد نر و 6 مولد ماده سلول های جنسی را در آب رها نمودند که اولین مولد که سلول جنسی رها سازی نمود نر بود و پس از آن مولدین دیگر شروع به رها سازی سلولهای جنسی نمودند . با انجام لقاح و شروع تقسیمات سلولی فرایند پرورش لارو خیار دریایی شروع گردید. بوسیله تور پلانکتونی 75 میکرون لاروها از مخزن تخمریزی با سیفون کردن جمع آوری و به مخازن پرورش لارو انتقال داده شد . مراحل مختلف لاروی آئوریکولاریا(سه زیر مرحله) دولیولاریا و پنتاکتولا طی 30 روز انجام گردید و پس از مرحله پنتاکتولا تغییرشکل و یا دگردیسی اصلی انجام شد که به نوجوان خیار دریایی ( Juvenile ) تبدیل شدند . بعد از روز 10تا 12 و در انتهای مرحله دولیولاریا جمع آورهای کاشی و ایرانیت جهت افزایش سطح در مخازن پرورش لارو قرار داده شدند. از روز دوم لاروی از میکرو آلگ های مختلف مانند تتراسلمیس ، کتوسروس و ایزوکرایسیس جهت تغذیه لاروهای خیار دریایی استفاده شد ، در مرحله لاروی پنتاکتولا از غذاهای تجاری آلگامک 2000 و پودر خشک اسپیرولینا تغذیه شدند . میزان بقا لارو 2.2 درصد بود و در پایان حدود 2000 جوونایل خیار دریایی تولید شد .