چکیده
صدف Anodonta cygnea از جمله صدف‌‌های دو‌‌کفه‌‌ای آب شیرین ساکن اکوسیستم با اهمیت تالاب انزلی می‌باشد. کمک به بازیافت مواد غذایی و بهبود کیفیت آب از خصوصیات با ارزش این صدف بشمار می‌‌روند. در سال‌‌های اخیر، به دلیل آلودگی و تخریب زیستگاه توسط دستکاری های انسانی، جمعیت این گونه در تالاب انزلی در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. بنابراین، مطالعات گسترده در زمینه ویژگی‌‌های بیولوژیک این جانور، جهت اجرای برنامه‌‌های مدیریتی، حفاظتی، تکثیر و بازسازی ذخایر آن در آینده، دارای اهمیت ویژه‌‌ای است. در تحقیق حاضر، چرخه تولیدمثلی و گامتوژنز این گونه از فروردین تا اسفند سال 1396، به صورت ماهانه و با استفاده از زیست‌‌سنجی و مطالعه اسمیر تازه و بافت‌‌شناسی گناد به روش استاندارد مورد بررسی قرار گرفت. میانگین طول، عرض و ارتفاع به‌‌ترتیب  1/0 ± 6/10، 04/0 ± 6 و 04/0 ± 4 سانتی‌‌متر، میانگین وزن کل 3 ± 132 گرم و میانگین سن 1/0 ± 6 سال بود. در تمام صدف‌‌ها، دو جنس نر و ماده از هم مجزا بودند. دوتصویری جنسی ظاهری در آنها وجود نداشت. فراوانی جنس ماده 5/1 برابر جنس نر بود. هرمافرودیتیسم در آنها مشاهده نشد. در جنس ماده، تخمدان حاوی کیسه‌‌هایی بود که در آنها پنج تصویر از مراحل رشد و نمو تخمک شامل اووگونی، تخمک‌‌های پیش‌‌زرده‌‌ای، تخمک‌‌های پایک‌‌دار متصل به دیواره کیسه، تخمک‌‌های رها شده در لومن و تخمک های رسیده مشاهده شدند که اندازه آنها بطور معنی داری با همدیگر تفاوت داشتند. در کیسه‌های گناد جنس نر چهار تصویر سلول جنسی یعنی اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت، اسپرماتید مورولا و اسپرماتوزوآ یافت شدند که هریک از آنها با یکدیگر، از نظر اندازه، تفاوت معنی‌‌دار داشتند. وجود مراحل مختلف اووژنز و اسپرماتوژنز بطور همزمان در کیسه های گنادی نشان داد که الگوی رسیدگی جنسی دراین صدف Asynchronous می باشد. در هر دو جنس نر و ماده، طی یک دوره رسیدگی جنسی گناد، سه مرحله 1- توسعه (Developing)، 2- تخم ریزی (Spawning) و 3- پس از تخم ریزی (Post spawning) مشاهده شد که مرحله توسعه در فصل بهار(اردیبهشت و خرداد) و تابستان (تیر و مرداد)، مرحله تخم‌‌ریزی در فصل پاییز و مرحله پس از تخم ریزی در زمستان قرار داشتند. گامتوژنز در تمام سال پیوسته بود. در فصل بهار گامتوژنز فعال شده، در تابستان و اوایل پاییز به اوج خود رسید. رسیدگی نهایی جنسی، تخم‌‌ریزی و ریزش اسپرم در ماه مهر رخ داد. تکامل نهایی لاروهای گلوشیدیا در آبشش‌‌های خارجی و در ماه دی و خروج آنها بین دی و اسفند اتفاق افتاد بطوریکه در ماه اسفند آبشش‌‌ها کاملاً از وجود صدفچه‌‌ها خالی بودند. با توجه به نتایج بدست آمده، ضروریست به منظور حفاظت از ذخایر صدف آنودونت در تالاب انزلی بویژه در بازه زمانی شهریور تا بهمن ماه هر سال به دلیل بحرانی بودن این زمان برای تولید مثل این گونه، برنامه ریزی‌‌های حفاظتی توسط سازمان حفاظت از محیط زیست و سایر دستگاه های ذیربط انجام گیرد.
گزارش پروژه
دانلود
مشخصات پیمانکار
مشخصات همکاران
اهداف طرح
زمانبندی طرح
روش تحقیق و اجرا
اطلاعات جغرافیایی
هزینه های اجرای پروژه
نتایج