چکیده
هدف از این پژوهش، ارزیابی آلودگی نفتی کل (TPHs) در رسوبات سطحی خورهای خمیر، لافت، یکشبه و تیاب است. بدین منظور، نمونه‌‌برداری از رسوبات سطحی در 16 ایستگاه (در هر خور 4 ایستگاه) و به‌‌صورت سه بار تکرار در سواحل این خوریات انجام شد. در هر خور نمونه‌‌برداری از 4 نقطه ابتدا، وسط، انتها و نقطه اتصال خور به دریا صورت پذیرفت. ویژگیهای فیزیکوشیمیایی رسوبات از قبیل دانه‌‌بندی و ماده آلی کل (TOM) با استفاده از روشهای استاندارد اندازهگیری شد. غلظت هیدروکربنهای نفتی کل با استفاده از طیف‌‌سنجی فلوئورسانس پرتو ماورای بنفش (UVF) تعیین گردید. هیدروکربنهای نفتی دامنه تغییرات اندکی را از 53/11 تا 50/2052 نانوگرم بر گرم وزن خشک در فصل تابستان و از50/128 تا 50/4392 نانوگرم برگرم در فصل زمستان، در رسوبات خورهای مورد مطالعه را نشان دادند. میانگین غلظت‌‌های تشخیص داده شده برای هیدروکربنهای نفتی کل پایین‌‌تر از مقدار زمینه خطر زیستمحیطی (ng/g 4000) است. بیشترین غلظت آنها در ایستگاههای واقع در خور یکشبه در فصل زمستان مشاهده می‌‌شود که احتمالاً به دلیل آلودگی ناشی از فعالیت بنادر و شناورهای صیادی است. همچنین ارزیابی خطر زیستمحیطی ناشی از آلودگی هیدروکربنهای نفتی بر موجودات آبزی با استفاده از شاخصهای دستورالعملهای کیفیت رسوب (SQGs) و ضریب آلودگی (Cf) نشان داد که رسوبات مورد مطالعه به جز ایستگاه شماره یک خور یکشبه در فصل زمستان (09/1(Cf=، فاقد هر گونه اثرات بیولوژیکی نامطلوب بر موجودات آبزی هستند. در نهایت نتایج حاصل از تحلیل آماری دادهها نشان داد که پارامترهای فیزیکوشیمیایی رسوبات (دانه‌‌بندی و ماده آلی) و هیدروکربنهای نفتی کل با یکدیگر همبستگی نداشته که می‌‌تواند بیانگر وجود منشاء یا عوامل کنترلکننده متفاوت برای هر یک از این پارامترها در رسوبات مورد مطالعه باشد.