چکیده
ارزیابی سریع تالاب جایگزینی مناسب برای کارهای مطالعاتی گسترده در ابتدای پروژه‌ها است. از آنجا‌یی كه اين ارزيابي نخستين‌بار براي تالاب مهارلو انجام مي‌شود، تراز نخست (فهرستگان پایه‌‌ای) از ميان 5 تراز ارزیابی سریع از تابستان 1394 تا زمستان 1395 انجام شد. زیندگان مهارلو شامل پرندگان 65 گونه‌‌ي مهاجر، ماهيان 12 گونه، دوزيستان دو گونه، خزندگان سه گونه، پلانکتون‌های جانوری دو گونه، فيتوپلانكتون‌ها یک گونه، و باکتری‌های هالوفیت دو گونه، در کنار 41 گونه گياهي، در درون یا پیرامون دریاچه است. برای تعیین شاخص غناء گونه‌‌ای از روش شاخص منهینک استفاده شد. انواع زيستگاه‌ها در تالاب مهارلو بر مبناي طبقه‌بندي آی‌یو‌سی‌ان شامل رودخانه دايمی، رودخانه فصلی و مسيل نامنظم، تالاب بوته‌زاری، خلاش، مانداب، باتلاق، زمین آبگیر، توربزار، چشمه‌ها و زيست‌گاه‌هاي جدامانده‌ي آب شیرین، دلتای دايمی دروني، دریاچه‌ي شور فصلي، و کارست است. گونه‌ی درخطرانقراض دریاچه آرتميا و گونه‌های اسیب‌پذیر پرندگان عقاب دریایی دم سفید، عقاب خالدار بزرگ، و عقاب شاهی اند. تراكم و تجمع پرندگان بيش‌تر در بخش‌هاي شرقي تالاب است. ماهي‌هاي آب‌هاي شيرين پيرامون درياچه در دو بخش شرقي و غربي پراكنده بوده اند، و پراكنش آرتميا و دوناليللا در درياچه يكنواخت است. نقشه پوشش گیاهی و اجتماع‌های آن تهیه شد. شاخص منهینیک برای غناء گونه‌‌ای دریاچه و پیرامون از 2009 تا 2013 در سه سال اول رو به افزایش بوده (از 424/0 به 509/0)، اما در 2 سال آخر به‌شدت کاهش یافته است (361/0). برخی از مهم‌ترین تهدیدهای پیش‌روی تالاب مهارلو کاهش آب ورودی به تالاب، نزدیکی به جاده و فرودگاه، آلاینده‌های زیستی، شیمیایی و فیزیکی از زمین‌‌های کشاورزی، شهرها و روستاها و صنایع، رسوبات ناشی از فرسایش، شکار غيرقانوني، برداشت علوفه، تصرف زمین، و راه‌یابی گونه‌های جانوری و گیاهی غیربومی و مهاجم به تالاب‌ها است. تحلیل شرایط و خدمات تالاب نشان می‌دهد که در سال‌های پر‌آب امکان بهره‌برداری آبزی‌‌پروری در درون دریاچه (برداشت آرتمیا، برداشت دونالیللا) و در بیرون دریاچه (پرورش آرتمیا در حوضچه‌های مصنوعی در حاشیه تالاب) هست. دیگر توانمندی‌های مهم تالاب پراکنش برخی گونه‌های ماهی با ویژگی خوراکی (شاه كولي، سس‌ماهی، حمري، سياه‌ماهي، بياح) یا زینتی (گورخری فارسی) است که احتمال بهره‌گیری از آن را در مجموعه‌های پرورشی پیرامون تالاب با بهره‌گیری از چشمه‌های شمال‌شرقی در دوره‌های پرآبی نشان می‌دهد.