چکیده
با توجه به اهمیت منبع پروتئینی در جیره غذایی آبزیان، معمولا از پودرماهی که منبع پروتئینی با کیفیت می باشد استفاده می شود. بنا بر محدودیت هایی که در عرضه این منبع پروتئینی وجود دارد، صنعت آبزی پروری ناچار به استفاده از منابع جایگزین پودرماهی می باشد که از نظر فیزیولوژیک و اقتصادی در آماده سازی جیره غذایی خللی ایجاد ننماید. استفاده از منابع پروتئینی گیاهی به دلیل وجود مواد ضدتغذیه ای و محدودیت آب و زمین جهت کشت مطرود می باشد. حشرات به دلیل دارا بودن ویژگی هایی همچون توانایی تولید به میزان بالا با حداقل منابع اولیه، قابلیت هضم بالا و پروتئین باکیفیت، یک منبع پروتئینی مناسب درغذای آبزیان می باشند. شفیره کرم ابریشم محصول جانبی صنعت پرورش کرم ابریشم در کشور می باشد که به دلیل دارا بودن پروتئین بالا پتانسیل استفاده در غذای آبزیان را دارد. از اینرو به منظور ارزیابی گنجاندن شفیره کرم ابریشم (SWP) در غذای فیل ماهی (Huso huso) آزمایشی طراحی و اجرا شد. فیل ماهی حاصل از تکثیر مولدین در شهریور پس از رسیدن به میانگین وزن 5 گرم در چهار تیمار قرار داده شده، با چهار جیره آزمایشی که بر اساس نیازهای غذایی بچه فیل ماهیان تهیه شد، غذادهی شدند. جیره های آزمایشی عبارت بودند از: تیمار پودر ماهی بدون گنجاندن (SWP) به عنوان شاهد (FM)، تیمارهای پنج درصد (SWP5)، ده درصد (SWP10) و پانزده درصد (SWP15). بچه فیل ماهیان با جیره های آزمایشی به مدت 8 هفته تغذیه شدند. نتایج نشان داد که افزایش وزن (WG) در تیمار (SWP15) به میزان (4/13±1/65) گرم نسبت به تیمارهای (FM) به میزان (1/11±2/51)، تیمار (SWP5) به میزان ( 3/13±7/54) و تیمار (SWP10) به میزان (1/12±6/60) گرم به طور معنی داری افزایش نشان داد(p<0.05). فاکتور وضعیت (CF) در تیمارهای (FM,SWP5,SWP10,SWP15) به ترتیب عبارتند از (16/0±84/0، 35/0±93/0، 26/0±86/0، 25/0±8/0) و نرخ رشد ویژه (SGR) در تیمارهای (FM,SWP5,SWP10,SWP15) به ترتیب عبارتند از (51/0±7/1، 18/0±46/1، 6/0±5/1، 23/1±77/1). گنجاندن (SWP) در جیره غذایی تأثیر معنیداری در فاکتور وضعیت (CF) و نرخ رشد خاص (SGR) نشان نداد (p<0.05). ضریب تبدیل غذایی (FCR) به عنوان شاخص کیفیت جیره غذایی در تولید گوشت بررسی شد و در تیمار (SWP15) به میزان (25/0±23/1) نسبت به تیمارهای (FM) به میزان (27/0±52/1)، تیمار (SWP5) به میزان (39/0±5/1) و تیمار (SWP10) به میزان (24/0 ±3 /1) به طور معنی داری افزایش نشان داد(p<0.05). بیان ژنهای هورمون رشد (GH) و همچنین ژنهای اشتها (Ghrelin) در تیمارهایی که با جیره های غذایی (SWP) تغذیه شدند، به میزان معنی داری افزایش داشتند (p<0.05). افزایش معنی داری در بیان ژن متابولیسم پروتئین (TOR) وجود داشت که اثرات مطلوب (SWP) را در جیرههای آزمایشی نشان داد. داده های شاخصهای بیوشیمیایی تایید کرد که پروتئین کل، لیزوزیم و فعالیت IgM در سرم و موکوس به طور معنی داری تحت تأثیر (SWP) در جیره غذایی قرار گرفتند(p<0.05). از سوی دیگر، جیره های غذایی مبتنی بر(SWP) اثر معنی داری بر بیان ژن ایمنی (IL-1 β) نداشتند، اگرچه سطح بالاتری تنها در(SWP5) نشان داد، که ممکن است به اثر مفید (SWP) بر شرایط سیستم ایمنی ماهی مربوط باشد. آنزیم های کبدی آمینوترانسفراز آلانین (ALT)، آمینوترانسفراز آسپارتات (AST) و آلکالین فسفاتاز (ALP)،تفاوت معنی داری را در بین تیمارهای آزمایشی نشان ندادند(p<0.05). در مجموع، یافتههای این پژوهش نشان میدهد که (SWP) به عنوان یک منبع پروتئینی جایگزین مناسب است که میتواند با موفقیت به جیره غذایی بچه فیل ماهیان معرفی شود.