چکیده
معرفی گونه ها و سیستم های متناسب با شرایط مناطق مختلف از موارد اساسی موفقیت در آبزی پروری است. پرورش تیلاپیا در جهان به دلیل ويژگيهاي زیستی و شیلاتی مورد توجه بوده و به سرعت در حال توسعه است. در ایران، نمونه های تیلاپیا نیل سیاه Oreochromis niloticus و هیبرید قرمز Oreochromis sp. پس از اخذ مجوزهای لازم در اواخر پاییز سال 1387، براساس شرایط اقلیمی و منابع آب غیر آزاد، به ایستگاه تحقیقات آبزیان آب شور بافق استان یزد وارد و مطالعات آن آغاز شد. در بررسی امکان معرفی تیلاپیا به صنعت آبزی پروری مناطق مرکزی کشور و جنبه های مختلف آبزی پروری این ماهی، سازگاری و رشد تیلاپیا در شرایط سالنی و استخر خاکی مطلوب ارزیابی شد. مناسبترین اندازه وزنی، طولی و سن تخمریزی مولدین، هماوری و عوامل مؤثر بر کیفیت تخم تعیین شد. تولید تیلاپیای نیل تک جنس نر با استفاده از روش های دارویی، مقدار و دوره مناسب برای تک جنس سازی صورت گرفت. سطح مطلوب پروتیین و چربی جهت دستیابی به عملکرد رشد و کارآیی غذا تعریف شد. آبزی پروری تیلاپیا در منطقه فاقد اثرات منفی زیست محیطی بود. به موازات بررسی جنبه های مختلف آبزی پروری تیلاپیا، معرفی آن به مزارع خصوصی منطقه بافق در خردادماه 1390 انجام شد و در سال های بعد توسعه آبزی پروری تیلاپیا به ویژه در مناطق مرکزی کشور آغاز گردید. توسعه آبزی پروری تیلاپیا در کشور در راستای اهداف کلان تنوع گونه های پرورشی، افزایش تولید آبزیان در واحد سطح/حجم، افزایش مصرف سرانه، کاهش هزینه های تولید آبزیان، تولید پروتئین با هزینه کم، اشتغال زایی، و در جهت خودکفایی، حمایت از تولید، کار و سرمایه ایرانی می باشد. تیلاپیا گزینه ای مناسب برای آبزی پروری موفق محسوب می شود و با توجه به به تنوع فصول آب و هوایی ایران و مطالعات صورت گرفته امکان تولید این ماهی در سیستم های مختلف وجود دارد. توسعه تولید تیلاپیا به ویژه با استفاده از منابع آب لب شور، براساس فناوری های نوین و بهینه سازی روش ها با هدف مصرف بهینه آب اولویت دارد.