وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزشکشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور
01 ـ 0710436000 - 77
احمد غرقی
با همکاری :
بایرام محمد قرنجیک ـ شهرام دادگر ـ ابراهیم صفوی
1383
تولید فرآورده های بیولوژیک از جلبکهای
قرمز گراسیلاریا ( Gracilaria sp. ) خلیج فارس
و دریای عمان ( فاز اول : استخراج آگار )
تهران
مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور
بخش بیوتکنولوژی آبزیان
شماره ثبت
770/84
چکیده
آگارآگار یا بطورخلاصه آگار(Agar) نوعی بسپار (پلی ساکارید) می باشد که از انواع جلبکهای قرمز دریائی استخراج میگردد. این بسپار در دیواره سلولی چندین گونه از جلبکهای قرمزوجود دارد . جلبکهای قرمز مورد استفاده در استخراج آگار متنوع می باشند که به انواع قابل دسترسی در منطقه میتوان از آنها بهره گرفت و آگار تهیه نمود. از آگار در طیف وسیعی میتوان استفاده نمود: مصارف دارویی دارد و اهمیت فراوانی در علم بیوشیمی، شیمی و فیزیک در تهیه پلهای نمکی و جداسازی ذرات بیولوژیک دارا میباشد.در امولسیون سازی, در صنعت مواد غذایی و کنسرو سازی ، در دندانپزشکی، رنگرزی، نساجی ، نقاشی ، انواع ژلها ، در صنعتی و مهمتر از همه در روند مطالعات وسیعتری روی میکروارگانیسمها در محیطهای مغذی برای کشتهای باکتریال ، قارچها و جلبکها کاربرد دارد. در کلیه موارد مذکور و بسیاری موارد دیگر که نیاز به استفاده از آگار و آگاروز داریم جهت تهیه آن ناچاریم دست نیاز به سوی کشورهای تولیدکننده دراز کرده و با قیمتهای گزاف آن را تهیه نماییم, چهار گونه جلبکهای قرمز گراسیلاریا میلارد یتی ، گراسیلاریا پیگما، گراسیلاریا کورتیکاتا، گراسیلاریا SP از نواحی مختلف سواحل چابهار در فصول پاییز و زمستان سال 1379 و اوایل بهار سال 1380 نمونه برداری گردیدند . نتایج این تحقیق نشان می دهد که میزان تولید و استخراج آگار جلبکهای گراسیلاریا کورتیکاتا - گراسیلاریا میلاردیتی - گراسیلاریا پیگما و گراسیلاریا با گونه نامشخص در فصول مختلف سال متغیر میباشد. بطورکلی میزان تولید آگار بین حداقل 10 درصد برای جلبک کورتیکاتا و حداکثر 45درصد وزن خشک از جلبک پیگما آگار محاسبه گردید.ماده اصلی آگار استخراج شده با روش مادون قرمز(IR) مورد شناسائی قرار گرفت و مقدار 3و 6 ان هیدروگالاکتوز درآگارهای مختلف محاسبه گردید ـ نتایج آزمایشگاهی نشان میدهد که استقامت ژل بدست آمده بستگی مستقیم به مقدار خلوص گالاکتوز آگار دارد به طوری که هر مقدار ناخالصی سولفات آگار بیشتر باشد، استقامت ژل کمتر میگردید و عکس این قسمت نیز صادق بود. همچنین نتایج آزمایشگاهی نشان داد که بیشترین مقدار هیدروگالاکتوز درجلبک گراسیلاریا پیگما و کمترین مقدار آن در جلبک گراسیلاریا کورتیکاتا تعیین گردید. میزان این ماده ی قندی در گونه های نمونه برداری شده و همچنین در فصول مختلف سال متغیر گزارش می گردد.
بیشترین مقدار استقامت ژل متعلق به جلبک گراسیلاریا پیگما به مقدار 450گرم بر سانتی متر مربع و کمترین مقدار استقامت متعلق به ژل 5/1 درصد جلبک گراسیلاریا کورتیکاتا به مقدار 85 گرم بر سانتی متر مربع تعیین
گردید.
مقدار و خلوص گالاکتوز و همچنین مقدار استقامت ژل نشانه کیفیت مرغوب آگار و شاخص قیمت گذاری آن در بازارهای بین المللی است. لذا مقدار هیدروگالاکتوز و استقامت ژل آگار استخراج شده از جلبکهای قرمز سواحل چابهار با خصوصیات اگار شرکت آمریکایی دیفکوباکتو آگار و شرکت دارویی زیگما مقایسه گردیدند. نتایج بدست آمده حاکی از برتری کیفیت آگار بدست آمده از جلبکهای ایران میباشد. بالاترین درجه حرارت ژلاسیون مربوط به گونه گراسیلاریا SP میباشد که در حرارت40.2 منعقد میگردید و پایین ترین درجه ژلاسیون متعلق به گونه گراسیلاریا پیگما میباشد که در حرارت 29.7 درجه سانتی گراد منعقد می گردد.
واژگان کلیدی : آگار ، جلبکهای قرمز گراسیلاریا ، خلیج فارس و دریای عمان، هیدروگالاکتوز، استقامت ژل آگار
وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور
عنوان پروژه / طرح : تولید فرآورده های بیولوژیک از جلبکهای قرمز گراسیلاریا ( Gracilaria sp ) خلیج فارس و دریای عمان ( فاز اول : استخراج آگار )
شماره مصوب : 01 ـ 0710436000 ـ 81
نام و نام خانوادگی نگارنده/ نگارنده گان : احمد غرقی
نام و نام خانوادگی مجری مسئول ( اختصاص به پروژه ها و طرحهای ملی و مشترک دارد ) : -
نام و نام خانوادگی مجری / مجریان : احمد غرقی
نام و نام خانوادگی همکاران : بایرام قرنجیک ـ شهرام دادگر ـ ابراهیم صفوی
نام و نام خانوادگی مشاور (ان ) : رضا پور غلام
محل اجرا : مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور
تاریخ شروع : 1383
مدت اجرا : یک سال
ناشر : مؤسسه تحقیقات شیلات ایران
شمارگان ( تیتراژ ) : 30 نسخه
تاریخ انتشار : سال 1384
حق چاپ برای مؤلف محفوظ است . نقل مطالب ، تصاویر ، جداول ، منحنی ها و نمودارها با ذکر مأخذ بلامانع است .