وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ ستاد مرکزی تهران
02-0710314000-79
فرخ پرافکنده حقیقی
با همکاری:
کامبیز خدمتی ـ نعمت آتش زاده ـ علیرضا نجفی خواه
سیدافضل باقری ـ مهدی مقیم ـ داود غنی نژاد
1380-1379
بررسی ترکیب صید ضمنی
در دامهای ماهیان خاویاری
استان تهران
موسسه تحقیقات شیلات ایران
بخش مدیریت ذخایر
پاییز 1382
چکیده
تعیین میزان ترکیب صید ضمنی دامهای تاس ماهیان یکی از موارد قابل اهمیت در صید و بهره‌برداری ماهیان ارزشمند خاویاری دریای خزر بوده ودراین خصوص در سال 1380، در صیدگاه شهید داداشی (یکی از صید گاههای ماهیان خاویاری اداره‌کل شیلات استان گیلان ) وصیدگاه چالاشت (یکی از صید گاههای ماهیان خاویاری اداره‌کل شیلات استان گلستان) اقدام به جمع آوری صید ماهیان خاویاری گردید. باتهیه وتوزیع فرمهای اولیه و پردازش اطلاعات خام ازطریق نرم‌افزارهای کاربردی Excell،Quatro pro و Statgraf، به نتایج قابل توجهی دست یافتیم .
دام تاسماهیان در فصل صید پائیزه در صیدگاههای ماهیان خاویاری، در اعماق وجهات مختلف‌جریان آب و وزش باد قرار داده می شوند. بطور معمول، این دامها برای صید ماهیان تاس شامل قره برون ، شیپ وچالباش مستقر می شوند. ولی‌ازآنجاییکه صید ماهیان تصادفی است وگاهی گونه های غیر هدف مانند فیلماهی‌وازون برون نیز صید میشوند، هدف از اجرای این پروژه تعیین میزان صید این دو گونه بعنوان صید ضمنی بود.
نتایج نشان داده است که در صیدگاه شهید داداشی، 35% از کل صید ماهیان خاویاری دراین فصل صید را دو گونه فیل ماهی و ازون برون (3/6% فیلماهی و 7/28% ازون برون) تشکیل داده است. همچنین قره برون 4/16% ، چالباش3/44% و شیپ 8/3% از کل صید را بخود اختصاص دادند و در واقع، 65% از صید دامهای تاس ماهی راماهیان هدف و 35% را ماهیان غیر هدف شامل گردیدند. میانگین سن فیلماهیان صید شده 8/15 سال ،قره برون 20 سال ، شیپ 15 سال ، چالباش 5/15 سال وازون برون 8/13 سال برآورد گردید. در صیدگاه چالاشت، 11 درصد از کل ماهیان خاویاری در این فصل صید را دو گونه فیل ماهی و ازون برون تشکیل داده است (2/3% فیل ماهی و 8/7% ازون برون). سهم قره برون 72% ، چالباش 16% و شیپ 9/0% از کل صید بود. در حقیقت، 89% از صید دامهای تاس ماهیان را ماهیان هدف و 11% را ماهیان غیر هدف شامل گردیدند. در این صید گاه، میانگین سن فیلماهیان صید شده 18 سال ،قره برون 2/19 سال ، شیپ 3/19 سال ، چالباش 5/18 سال وازون برون 2/13 سال برآورد گردید.
درنتیجه، صید دام تاسماهیان در این فصل صید به‌گونه ای بوده که میزان صید ضمنی نسبتا بالایی داشته و به‌منظور کاهش آن، تدابیر مدیریتی ویژه‌ای پیشنهادگردیده و جهت ارائه راهکار اجرایی باید طرح مذکور با تکرار های بیشتر و در صیدگاههای مختلف آزمون گردد و در صورت حصول نتایج بهتر و جامع تر ، در دستور کار شرکت سهامی شیلات ایران‌قرار گیرد.