وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز تحقیقات ماهیان استخوانی دریای خزر
07-0710140000-79
علی دانش خوش اصل
با همکاری:
شهلا جمیلی ـ مرتضی هدایت ـ شهرام بهمنش
نوان مقصودی ـ مهدی مؤمن‌نیا
1381-1379
پرورش توأم ماهی کپور و برنج
استان گیلان ـ رودسر
مرکز تحقیقات ماهیان استخوانی دریای خزر
بخش آبزی پروری
پاییز 1383
چکیده
هدف این بررسی امکان تولید توأم برنج وماهی بود. عملیات کشت توأم برنج وماهی در 2000 متر مربع مزرعه برنج اجراء گردید همچنین 2000 متر مربع شالیزار بعنوان شاهد (کشت برنج بدون ماهی) در نظر گرفته شد. رقم برنج هاشمی و کپور ماهیان به تعداد کل 430 عدد، شامل کپور معمولی 5/46 درصد، کپور علفخوار 2/30 درصد، کپور نقره‌ای 3/23درصد برای کشت توأم انتخاب گردید.
در اطراف مزرعه کشت توأم، دیواره‌های محافظ احداث گردید. در پائین دست مزرعه، حوضچه‌ای به مساحت 200مترمربع و عمق 1 متر احداث گردید تا ماهیان بتوانند در زمان کمبود آب براحتی به داخل آن انتقال یابند.
پس از آماده سازی زمین و رشد نشاء برنج در خزانه عملیات نشاء کاری در زمین اصلی در خرداد ماه انجام گرفت. حدود 30 روز بعد از این عملیات، زمانیکه ارتفاع آب در مزرعه به حدود 20 سانتیمتر رسید اقدام به رهاسازی بچه ماهیان گردید. سطح آب به نسبت افزایش ارتفاع برنج در مزرعه افزایش می یافت تا ماهیان براحتی تردد نمایند.برای تغذیه دستی ماهیان از سبوس برنج و گندم نامرغوب استفاده گردید که روزانه به میزان 1 تا 2 درصد بیوماس کپورمعمولی در تشتک پلاستیکی ریخته و درحوضچه ذخیره قرار داده می‌شد.
در اوائل شهریور ماه زمانیکه بوته‌های برنج به زردی گرایید و دانه‌های برنج سفت گردید سطح آب مزرعه کشت توأم کاهش و ماهیان به استخر ذخیره هدایت شدند و حدود یک هفته مزرعه خشک گردید تا درو برنج براحتی انجام گیرد. بعد از درو برنج، مجددا" ارتفاع آب مزرعه کشت توأم افزایش داده شد وپرورش ماهی ادامه یافت. صید ماهیان در مهرماه انجام گرفت.
طول دوره پرورش ماهیان در مزرعه کشت توأم 116 روز از خرداد تا مهرماه بود که طول دوره قبل از برداشت برنج 64 روز (خرداد تا شهریور) و مدت پرورش بعد از برداشت برنج 52 روز (شهریور تا مهر) بود.
در 2000 متر مربع مزرعه کشت توأم مقدار 585 کیلوگرم ( 2925 کیلوگرم به ازای هکتار) شلتوک برنج بدست آمده که390 کیلوگرم برنج حاصل داشت ومیزان تولید ماهی 121 کیلوگرم (605 کیلوگرم در هکتار) شامل کپور معمولی 52 کیلوگرم، فیتوفاگ 35 کیلوگرم و ماهی آمور 34 کیلوگرم بود.
همچنین در 2000 متر مربع مزرعه شاهد (کشت برنج)، مقدار 660 کیلوگرم شلتوک برنج (3300 کیلوگرم به ازای هکتار)بدست آمده که از این مقدار شلتوک مقدار 400 کیلوگرم برنج سفید حاصل شده است.
نتایج نشان دادند که در سطح برابر (2000 متر مربع) کشت توأم برنج و ماهی 627200 ریال برای شالیکاران افزایش سود داشته است که اگر آنرا برای یک هکتار تعمیم دهیم مقدار 3136000 ریال سود بیشتر در هر هکتار کشت برنج - ماهی‌بدست خواهد آمد بطور کلی سود یک هکتار شالیزار 7700000 ریال ودریک هکتار کشت توأم برنج و ماهی 10836000 ریال می‌باشد.
|
گونه ماهی
|
تعداد
|
درصد
|
وزن رهاسازی (گرم )
|
|
کپور معمولی
|
200
|
5/46
|
20
|
|
کپور علفخوار
|
130
|
2/30
|
30
|
|
کپور نقره‌ای
|
100
|
3/23
|
45
|
|
جمــع
|
430
|
|
ــ
|