وزارت جهاد کشاورزی
سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ پژوهشکده دریای خزر
10-0710414000-75
حسین نوروزی مقدم
با همکاری:
مهدی یوسفیان ـ محمدپور کاظمی ـ رجب محمد نظری
1381-1378
بررسی امکان انجماد و نگهداری اسپرم دو گونه از
ماهیان خاویاری: قره برون Acipenser Persicus
و ازون برون Acipenser stellatus
استان مازندران ـ شهرستان ساری
پژوهشکده اکولوژی دریای خزر
بخش بیوتکنولوژی
پاییز 1383
چکیده
سالانه، افزایش دخالت‌های بشر در محیط زیست، سبب تشدید تغییرات شرایط اکولوژیک و از بین رفتن بسیاری از موجودات زنده و کاهش تعداد ماهیان خاویاری دریای خزر شده است. بنابراین انجماد و نگهداری اسپرم ماهیان خاویاری از مسائل ضروری می‌باشد. طوری که انجماد و نگهداری گامت‌ها و جنین‌ها یکی از راههای حفظ خزانه ژنی ماهیان می‌باشد. در این طرح ماهیان مولد از صیدگاههای ترکمن و تازه‌آباد واقع در جنوب دریای خزر صید شدند. ماهیان مولد برای مدت یک هفته در استخرهای مولدین درمعرض جریان آب رودخانه واقع در مزارع پرورش ماهیان خاویاری شهید مرجانی یا شهید رجایی قرار داده شدند. سپس به ماهیان مولد نر میزان 5/2 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن بدن پودر هیپوفیز خشک شده ماهیان خاویاری به صورت داخل عضلانی تزریق شد. پس از گذشت مدت 12 ساعت اسپرم‌گیری از مولدین نر به کمک سوند متصل به سرنگ 50 میلی‌لیتری انجام شد. پس از رقیق کردن مقداری از این اسپرم در آب، فعالیت آن با میکروسکوپ مورد سنجش قرار گرفت. سپس اسپرم تازه به نسبت یک به ده در محیط نگهدارنده شامل 1/0 مولار تریس HCl، دو درصد دی‌متیل سولفکساید، 25 درصد زرده تخم مرغ و 04/0مولار ساکاروز رقیق شد. اسپرم رقیق شده با این روش به داخل سرنگ‌های یک میلی لیتری مکش گردید و براساس دو برنامه انجماد به روشهای آنی و تدریجی منجمد گردید. پس از گشت مدت زمانهای 12 تا 205 ساعت از انجماد اسپرم، فعالیت اسپرم خارج شده از شرایط انجماد تعیین شد. سپس از این اسپرم جهت لقاح استفاده گردید. نتایج نشان داد درصد لقاح این اسپرمها 27 و درصد جنین‌هایی که تا مرحله کیسه زرده پیشرفت کرده بودند 16 بوده است.