اهمیت ، ضرورت، اهداف و روش تحقیق:
ایمنی زیستی این گونه تعریف شده است “ .. مجموعه فعالیتهایی که احتمال معرفی عوامل بیماریزا و گسترش بعدی آن را از جایی به جای دیگر کاهش خواهد داد ...”. اجزاء اساسی برنامه ایمنی زیستی شامل روشهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکبوده که برای حفاظت کارگاههای مولد سازی از پیامدهای تمام بیماریهایی که احتمال خطر بالایی دارند، اجرا میشود. ایمنی زیستی کارآمد، نیازمند توجه به دامنه‌ای از فاکتورهاست، بعضی از این فاکتورهای خاص، بیماری هستند و بعضی دیگر نیستند. با توجه به تسهیلات اینگونه مراکز، بیماریهای مربوطه و مقدار ریسک مشاهده شده، سطوح و راهکارهای مختلفی برای ایمنی زیستی بکار گرفته میشود. سطح مناسب ایمنی زیستی بکار گرفته شده، بطورکلی تابعی از امکانات و هزینه نسبت به اثر بیماری بر عملیات تولید خواهد بود. مسئول یک واحد مراکز مولد سازی باید ریسک احتمالی ورود بیماری به محیط زیست طبیعی واحتمال برگشت پاتوژن به مراکز فوق را در نظر بگیرد.روندهای بهره‌برداری استاندارد، پروتکل کنترل کارگاههای مولدسازی را به صورت سند جامعی شرح می‌دهد و در این راستا هر مرحله یا فرآیند چرخه تولید را پوشش می‌دهد. این سند باید حاوی جزئیات تمام نقاط کنترل بحرانیCritical Control Point (CCP) باشد و چگونگی اجرای هر کار را برای کنترل مخاطرات مربوط به آن شرح دهد. وقتی پروتکلی برای بهره‌برداری کارگاههای مولدسازی ثبت می شود(Standard Operation Program)،SOP باید به تمام کارکنان داده شود و یک کپی هم باید برای تمام کارگران در مکانهای قابل دسترس (ناهار‌خوری، اتاق کنفزانس و...) قرارگیرد. برای معرفی پروتکل و توضیح در مورد محتوای SOPs نیز باید در جلسه‌ای محتوا و نکات شک‌برانگیز یا برداشتهای نادرست مطرح و برطرف شود. بدین ترتیب موقعیت خوبی فراهم میشود تا بتوان نیروی کارآمد مفید را در بین کارکنان شناسایی نمود.تمام توضیحات کار مدیریت مراکز مولد سازی و کارکنان باید شامل عباراتی در مورد اجرای SOPs و مقررات انضباطی در مورد رعایت قوانین باشد. در طرح کلان "کسب و انتقال دانش فنی برای تولید انبوه میگوی عاری از بیماری خاص در کشور و قطع وابستگی به محصولات خارجی" یکی از مهمترین موضوعات استقرار سیستم ایمنی زیستی در مرکز تولید میگو میباشد که باید به صورت دقیق نسبت به تنظیم SOPو همچنین شناسائی نقاط بحرانیCCP اقدام نمود. دراچرای این طرح نقاط بحرانی شناسائی و برای هر کدام از مراحل پایلوت تحقیقاتی میگوی عاری از بیماری دستورالعمل اجرائی برای آن تنظیم و اجرا گردیده و بصورت بسیار موثر نسبت به کاهش خطرات بالاخص در زمینه بروز بیماریها موثر و کارآمد بود.
واژه‌های کلیدی: ایمنی زیستی، نقاط بحرانی، پروتکل استاندارد عملیات،بیماریها
نتایج:
بطور کلی در این مطالعه 10 جنس و گونه باکتری بخصوصV.harveyii, V.parahaemolyticus, V.anguillarum, V.vulnificus, V.mimicus, V.damsela,V.nereis, plesiomonas shigelloides V.alginolyticus V.proteolyticus, و6 گونه قارچ بخصوص آسپرژیلوس نایجر ، فومیگاتوس و فلاووس و 2 جنس انگل ورتیسلا و زئوتامنیوم از مولدین پرورشی در اسخرهای خاکی و 5 گونه باکتری از مولدین نمونه برداری شده از تانکهای بتونی جداسازی گردید. مهمترین باکتریهایی که از آبشش میگوهای مستقر در تانکها جداسازی گردید ,V.alginolyticus V.proteolyticus ، V.parahaemolyticus ، V. damsela ، V.mimicus و میباشد ولی از هپاتوپانکراس فقط دو باکتری V.mimicusو P. shigelloids جداسازی و شناسائی شد. همچنین در این بررسی در این مطالعه همچنین 10 گونه قارچی بخصوص پنی سیلیوم ، آسپرژیوس نیجر ، آسپرژیوس فلاووس ، آسپرژیوس فومیگاتوس ، اولوکلادیوم ، اکرومونیوم ، موکور ، ریزوپوس ، کلادوسپوریوم ، مخمر و آلترناریا در مولدین استخرهای خاکی و 5 گونه در مولدین نمونه برداری شده در تانکهای فایبرگلاس شناسائی گردید. همچنین 6 جنس انگل بخصوص زئوتامنیوم، اپیستیلیس، ورتیسلا،آسینتا، آپوستوم و افلوتا در استخرهای خاکی و سه نمونه در مولدین حاصل از تانکها شناسایی گردیدند. در آسیب شناسی نیز ضمن مشاهده آثاری از آلودگی باکتریهای ویبریو دراندامهای مختلف، مورد مشخص آلودگی دیگر درآسیب شناسی مولدین مشاهده نگردید بررسی ویروسی با PCR نیز مولدین را فاقد هرگونه آلودگی ویروسی نشان داد. برای اطمینان از سلامت کامل میگوهای مولد در صنعت تلاش در جهت بهبود کیفیت و تولید مولدین با سلامت بالا و استقرار کامل سیستم ایمنی زیستی که لازمه ایجاد صنعت میگوی عار ی از بیماری ضروری است.
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی:
در این پروژه 10 دستورالعمل بهداشتی برای اجرای ایمنی زیستی در مزارع تکثیر و پروش میگو و سایتهای که درصدد تولید میگوی عاری از بیماریهای خاص میباشند تنظیم گردیده است . همچنین برای انتقال این یافته ها باید تلاش نمود با اجرای دورههای آموزشی برای کاربران زمینه ارای آنها را فراهم نمود.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی:
کلیه مراکز تکثیر و پرورش میگو در کشور