اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق
1- همسو بودن این تحقیق با وظیفه مندی مصوب مرکز تحقیقات آبزیان آبهای داخلی گرگان ،و نیز یکی از اهداف بند 6 از برنامه پنجم سازندگی موسسه تحقیقات شیلات ایران میباشد.
2- اهمیت مطالعه منابع آبهای داخلی در شناخت تنوع زیستی اکوسیستم های مختلف آبی کشور و بدنبال آن استفاده از پتانسیل های جدید جهت ورود به استفاده از این منابع در صنعت آبزی پروری از اهمیت ویژه ای برخودار است.
3- با مطالعه منابع آبهای داخلی که بطور مستقیم و غیر مستقیم سهم فراوانی در تولید آبزیان دارند همچنین با برنامه ریزی منسجم و استفاده بهینه از این منابع در مرحله بعدی میتوان با افزایش تولید در بخش آبزی پروری اقدام به افزایش درآمد بهره برداران از این منابع، و ارتقاء امنیت غذایی جامعه و در نتیجه ایجاد کارگاه و صنایع تبدیلی و بهبود اقتصادی و جایگاه اجتماعی استان و منطقه بپردازیم
روشهای بررسی ( تحقیق ) :
الف- بررسی پیشینه مطالعات انجام شده در خصوص آبزی پروری توسط:
· زیر بخش های اجرایی شیلات
· مراکز تحقیقاتی در قا لب پروژه ها ی تحقیقاتی
· شرکت های مطالعات و مشاورهای
· پروژه های دانشجویی
ب- بررسی عملیات اجرایی انجام گرفته و یا در حال اجرا در خصوص فعالیتهای آبزی پروری در خلیج گرگان با ارزیابی عملکرد آنها
ج- بررسی سیستم های مختلف پرورش آبزیان دریایی مشتمل بر:
· تجربیات موجود در کشور جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای جهان
· معرفی فناوری ساخت و احداث سیستم های پرورش آبزیان دریایی(pen, cage) در شرایط کشور جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای جهان
· بررسی راهکارهای مناسب برای دسترسی به خدمات پشتیبانی (مواد غذایی-فعالیتهای بهداشتی و ملزومات سخت افزاری)
· بررسی راهکارهای مناسب برای برقراری امکانات و خدمات زیر بنایی (تاسیسات-برق و حمل و نقل)
· ارایه پیشنهاد در خصوص گونه های آبزیان کاندید آبزی پروری در خلیج گرگان با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی اجتماعی و اقتصادی و فنی مشتمل بر موارد مشروحه ذیل:
· تعیین نوع گونه آبزی مناسب با شرایط فوق الذکر
· روش وسیستم مناسب برای پرورش ابزی مورد نظر
· برسی و مطالعه کامل زیست شناسی آابزی مورد نظر با تاکید بر نیاز های زیستی آن
· بررسی و پیشنهاد میزان تراکم کشت و وزن اولیه گونه معرفی شده بر اساس روش پرورش پیشنهادی
· بررسی طولدوره زمانی مناسب جهت فعالیت آبزی پروری بر اساس نوع گونه آبزی وارایه روش پیشنهادی مبتنی بر تو جیه علمی و اقتصادی
· بررسی امکان پرورش ابزیان برای تولید گوشت و عرضه به بازار
· بررسی امکان پرورش بچه ماهیان گونه های مورد نظر بمنظور ترمیم ذخایر آنان در محیط طبیعی
· بررسی راههای مبارزه وپیشگیری از بروز بیماریها وکنترل بهداشتی محیط های پرورش در خلیج گرگان
د- جمع بندی مطالعات برای ارایه طریق در جهت توسعه پایدارپرورش آبزیان در خلیج گرگان با در نظر گرفتن کلیه ملاحظات اعم از زیست محیطی –علمی- فنی- اجتماعی و اقتصادی
نتایج :
خلیج گرگان از نقطه نظر عوامل طبیعی و ژئولوژیکی ، عمق آب، کیفیت آب، تغذیه ذخایر و شرایط صید برای پرورش ماهی محیط مستعدی می باشد. با توجه به محدودیت ذخایر طبیعی ماهی و سایر آبزیان و نیاز به سرمایه گذاری سنگین و تکنولوژی پیشرفته جهت صید و بهره برداری، استفاده از تکنیک های مختلف جهت تولید و پرورش ماهی به نحوی که در عین کم هزینه بودن راندمان نسبتا بالایی داشته باشد، می تواند مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به مزایای پرورش در پن از قبیل پایین بودن سطح هزینه های جاری، صرفه جویی در استفاده از اراضی، برخوردار بودن موجود مورد پرورش از شرایط طبیعی و میسر بودن جلوگیری نسبی از احتمال ابتلای بیماری در آن، راندمان تولیدی نسبتا بالا به سبب تهویه مناسب، صرفه جویی در استفاده از آب و هزینه های ناشی از پمپاژ آن و احداث تاسیسات و محفوظ نگاهداشتن موجود پرورش از گزند آبزیان و پرندگان شکارچی (بواسطه کوچک بودن سطح محیط پرورشی می توان براحتی بر روی آنان پوشش توری ایجاد نمود) می توان از آن برای پرورش ماهیان بومی دریای خزر بهره مند گردید
بطور خلاصه می توان گفت که اگر نکات فنی، تکنیکی و مراقبتی در مورد این نوع پرورش دقت شود و اصول امنیتی، اقتصادی و اجتماعی رعایت گردد تا آسیب های کمتری به پن و بدنه آن وارد آید از ضررهای احتمالی جلوگیری شود و شیلات هم به حمایت های خود در جنبه های مختلف ادامه دهد کار پرورش در پن حرکت خوبی در جهت افزایش تولید و تحقق امنیت غذایی و منافع اقتصادی خواهد بود که منوط به اینکه با رعایت تراکم و توان اکولوژیکی حداقل آسیب ممکنه به محیط وارد شود.
دستور العمل فنی و توصیه ترویجی :
فعالیت پرورش ماهی در پن فعالیت ارزشمندی در جهت افزایش تولید و تحقق امنیت غذایی و منافع اقتصادی خواهد بود منوط به اینکه با رعایت تراکم و توان اکولوژیکی حداقل آسیب ممکنه به محیط وارد شود. در صورت گسترش کار می توان در منطقه، کارگاه تکثیر و پرورش (استخرهای بتونی با استفاده از آب رودخانه) ایجاد نمود و ماهیان را با قیمت مناسب تهیه و حمل و نقل نمود.
به هر حال با در نظر گرفتن نکات ذکر شده ، در صورت توسعه کار، علاوه بر جذب نیروی کار منطقه و نیز بکارانداختن سرمایه و بالارفتن سطح درآمد افراد، میتوان کمک بزرگی به تولید مواد پروتئینی کشور نمود و منطقه را به یک قطب مهم و و نسبتا بزرگ تولید ماهی تبدیل نمود.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی :
خلیج گرگان از نقطه نظر عوامل طبیعی و ژئولوژیکی ، عمق آب، کیفیت آب، تغذیه ذخایر و شرایط صید برای پرورش ماهی محیط مستعدی می باشد. با توجه به محدودیت ذخایر طبیعی ماهی و سایر آبزیان و نیاز به سرمایه گذاری سنگین و تکنولوژی پیشرفته جهت صید و بهره برداری، استفاده از تکنیک های مختلف جهت تولید و پرورش ماهی به نحوی که در عین کم هزینه بودن راندمان نسبتا بالایی داشته باشد، می تواند مورد توجه قرار گیرد.