اهمیت، ضرورت، اهداف و روش تحقیق:
یکی از مراحل برنامه‌ریزی و ارائه الگوی بهره‌برداری از چاههای کشاورزی برای آبزی‌پروری، مکان‌یابی و تعیین محل‌های مناسب برای پرورش آبزیان است که میتواند ضمن ارائه یک نقشه راه برای توسعه این صنعت در سطح منطقه، در کاهش هزینه‌های اولیه و جاری و افزایش بازدهی اقتصادی و عملکرد سیستم پرورشی، نقش اساسی ایفا کند. پژوهش حاضر به پهنه‌بندی کیفی منابع آبی دشت یزد - اردکان در استان با هدف مکان‌یابی مناطق مناسب برای پرورش آبزیان در دو گروه سردآبی و گرم‌آبی پرداخته است. در این پروژه از آمار موجود در زمینه کیفیت آب چاههای و نیز آماربرداری‌های جدید به منظور تعیین پارامترهای مورد نیاز (شامل کاتیون‌ها، آنیون‌ها، بی‌کربنات، سختی، قلیائیت، اسیدیته، شوری، اکسیژن محلول، دی‌اکسیدکربن محلول و دما) استفاده شده و پس از تهیه لایه‌های مختلف اطلاعاتی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، کلاسه‌بندی هر یک آن‌ها بر اساس استاندارهای آبزی‌پروری برای ماهیان گرم‌آبی (کپورماهیان) و سردآبی (قزل‌آلای رنگین‌کمان) انجام شده است. سپس با همپوشانی تمامی این لایه‌های اطلاعاتی، اقدام به تعیین محدوده‌های مناسب برای پرورش این دو گروه از آبزیان شده است.
نتایج:
نتایج این پژوهش به صورت نقشه‌های مجزا برای کپورماهیان و قزل‌آلای رنگین‌کمان برای پائین‌دست دشت یزد - اردکان ارائه شده است و میتواند به عنوان نقشه‌های راهنما در انتخاب مکان‌های مناسب آبزی‌پروری و همچنین شناسایی پتانسیل‌های آبزی‌پروری مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس نتایج حاصله و از دیدگاه کیفی آب در شرایط فعلی، منطقه مطالعاتی عمدتاً برای پرورش ماهیان سردآبی (قزل‌آلای رنگین‌کمان) نسبت به گرم‌آبی (کپورماهیان) مناسب‌تر بوده و محدودیت چندانی برای پرورش این گونه از آبزیان مشاهده نشده است.
دستورالعمل فنی و توصیه ترویجی:
با توجه به تشخیص تناسب کیفی آب منطقه مطالعاتی برای پرورش قزل‌آلای رنگین‌کمان، توصیه می‌شود تا ضمن نزدیک‌سازی دوره پرورشی آبزیان با فصول سرد سال، از تجهیزات هوادهی برای افزایش اکسیژن محلول در آب استخرها استفاده گردد تا برخی محدودیهای جزئی در زمینه گازهای محلول آب در این منطقه رفع شود. مهمترین عامل محدودکننده برای پرورش ماهیان گرم‌آبی (کپورماهیان)، یون‌های سولفات و منیزیم در منابع آب این منطقه بوده که میتواند مشکلاتی را برای پرورش این گونه از آبزیان در منطقه مطالعاتی ایجاد نماید. لذا در صورت توصیه پرورش کپورماهیان در منطقه مطالعاتی، حتماً باید نسبت به رفع این محدودیت‌ها اقدام شود.
ویژگی مناطق کاربرد توصیه ترویجی:
با توجه به مکان‌محور بودن ماهیت این طرح، نتایج طرح مذکور تنها برای منطقه مطالعاتی (پائین‌دست دشت یزد - اردکان) قابل توصیه خواهد بود.