به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر_ ساری، در این یاداشت عوامل موثر یا همان قائده سر انگشتی (Rule of thumb) مد نظر می باشد تا بهره بردار با اندازه گیری حداقل پارامترهای محیطی و شناخت کانون مشکل به رفع آن مبادرت نماید.
فاکتورهای موثر تاثیرگذار بر کیفیت آب در هر یک از روش های پرورش قزل آلا:
1- پرورش ماهی با آب رودخانه: نهرهـا و رودخانـه هـايی كـه از منـاطق مردآبـی، صـنعتی يـا شـهری می آيند بدليل احتمال ورود فاضـلاب، بـرای آبـزی پـروری مناسـب نيـستند. معايـب ديگـر رودخانه ها عبارتست از نوسانات ميزان آبدهی، وجود گل آلودگی و احتمال ورود هرز آب هـای سـطحی، احتمـال طغيان آب و سيلابی شدن به دليل سرعت زياد آن در مواقع بارندگی های شـديد و يـا ذوب برف ها، رسوب گذاری زياد كه لايروبی آن ها هزينه زيـادی خواهـد داشـت. همچنین احتمـال يخبنـدان آب رودخانه در بعضی شرايط خاص، نوسـانات حرارتـی زيـاد، احتمـال ورود آلـودگی هـای انگلـی، قارچی و باكتريايی نیز بدليل وجود ماهيان بومی در رودخانه وجود دارد.
2- پرورش ماهی در استخرخاکی: آب ايـن اسـتخر هـا می تواند از چاه، قنات، چشمه يا رودخانه تامين شود. استخر بايـستی بـدون پوشـش گيـاهی باشد. بهتر است قبل از ماهی دار كردن، كف استخر خاكی با لايـه ای از سـنگريزه پوشـانيده شود تا گل آلودگی آب در طول دوره پرورش كمتر شود. میزان اکسیژن محلول، کیفیت رسوبات کف استخرها و تولید گازهای متان و سولفید هیدروژن از عوامل مهم در مدیریت می باشد.
3-پرورش ماهی در شالیزار: در این سیستم اکسیژن محلول آب و سموم کشاورزی از عوامل مهم در کیفیت آب می باشند.
4 - پرورش ماهی با بهره برداری از منابع آبي خرد (چاه، قنات، چشمه): از معايـب استفاده از چـشمه می توان به وجود گاز هـای محلـول مـضر در آن از قبيـل ازت، گوگرد، دی اكـسيدكربن و كمبـود اكسيژن محلول اشاره كرد. براي مقابله با اين مشكل مسير آب تا مزرعه را طولانی می كننـد و يا با هوادهی گازهای مضر را رفع مي كنند. عناصر سنگين (از قبيل آهـن و مـس ) نیز ممكـن اسـت در آب چشمه وجود داشته باشند كه هم برای ماهی و هم برای انسان خطرناك اسـت که ايجـاد مسموميت و مرگ و مير در ماهی ها می كند. وجود آهن با ظرفیت- 2 بر کیفیت آب تاثیر نامطلوب خواهد گذاشت. همچنین در قنات امکان حضور ماهیان هرز وجود دارد.
5-پرورش ماهی در کانال های انتقال آب: كاهش شديد ميزان آب در اثر نفوذ و تبخير در برخي كانال ها، ورود آبهای شور حاصل از زهكش خاك ها شور به كانال، رسوب لجن و گل در كف كانال و پر شدن حجم كانال و آلودگی با سموم دفع آفات نباتی از عوامل موثر می باشند.
6- پرورش ماهی به روش فوق متراكم (مداربسته): عملكرد تجهيزات نـصب شـده بـرای تـأمين شـرايط زيـستی مناسـب بـرای حداقل دو موجود زنده؛ يكی ماهی حساس قزل آلای رنگين كمان و ديگـری بـاكتری هـای تجزيه كننده نیتروژن مربوط به مجموع آمونیوم و آمونیاک (TAN) توليدی در سيستم و حذف آن به صورت NH4 غير يـونيزه سـمی برای پرورش ماهی، مهم می باشد. در مجموع کنترل ظرفیت اکسیژنی و کنترل ظرفیت آمونیاکی بسیار با اهمیت می باشد.
7- پرورش ماهی در محيط های محصور (Cage Culture) (آبهای داخلی و دریایی): قفس هـا در معـرض آلودگی با آب های روان آلوده به سموم دفع آفات نباتی رودخانه ها می باشند. ورود كودهای کشاورزی به درياچـه/دریا با بـالا بـردن جمعيـت فیتوپلانكتون و بروز شکوفایی، احتمال خطر ايجاد كمبود اكسيژن را بالا می برد.