به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، اکوسیستم مانگرو از غنی ترین اکوسیستم های کره زمین به شمار می رود. یونسکو از سال ۲۰۱۵، روز ۲۶ ژوئیه (۴مردادماه) را به عنوان روز جهانی اکوسیستم حرا نامگذاری کرده که هدف آن افزایش آگاهی از اهمیت این رویشگاه به عنوان یک اکوسیستم متمایز، ویژه و آسیب پذیر است.
در این وبینار تخصصی که با حضور دانشجویان و متخصصان، فعالان محیط زیست برگزار شد، افشین دانه کار، فریدون عوفی و سید محمد هاشم داخته در مورد حفاظت از جنگل های مانگرو صحبت کردند.
در ابتدای جلسه دکتر فریدون عوفی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور در خصوص “مدیریت حفاظت جنگل های مانگرو براساس شاخص های رویشی درختان کهنسال” سخنرانی کرد. دکتر عوفی عنوان کرد: موضوع شاخص های رویشی درختان کهنسال و مدیریت حفاظتی مانگرو یک رویکرد جدید است که شاید پیش از این مورد توجه قرار نگرفته باشد و از طریق پیمایش های میدانی جنگل های مانگرو در جزیره قشم انجام شد.
دکتر عوفی، در ابتدای صحبت های خود به شاخص های زیست بومی شبکه غذایی جوامع مانگرو اشاره کرد و گفت: اکوسیستم حرا دو شبکه غذایی کاملا مستقل دریایی و خشکی دارد. در شبکه غذایی اکوسیستم های حرا، مصرف کنندگان تنوع کم ولی فراوانی زیادی دارند. برعکس تولید کنندگان تنوع زیاد ولی فراوانی کمی دارند. در واقع فراوانی بالای مصرف کننده را می توان در تنوع گونه های آبزی و کنار آبزی وابسته به اکوسیستم حرا مشاهده کرد. این اکوسیستم که در منطقه آبی دارای عمق کم آب است، از تراکم بالای آبزیان به دلیل تولید اولیه زیاد برخوردار است و رقابت در لایه های اولیه شبکه غذایی نیز ایجاد می شود.
دکتر عوفی، در ادامه به تشریح روند تکامل رویش گیاهی در جوامع گیاهی مانگرو پرداخت و گفت: جنگل های مانگرو به جزر و مد وابسته هستند. لایه بندی زیستگاهی منطقه دریا به سمت خشکی تحت تاثیر مستقیم نوسانات کشند قرار دارد. در واقع اکوسیستم حرا در محدوده رسوب گذاری و فرسایش ساحلی قرار می گیرد. بدنه اصلی این زیستگاه را مانگرو تشکیل داده و هرچه به سمت خشکی می رویم، درختان و درختچه ها جای خود را به گیاهان علفی یکساله و چند ساله می دهند.
در اکوسیستم حرا، زیستمندان تحت تاثیر دو سری از فعالیت ها هستند. یکی فعالیت های مستقیم که تحت تاثیر فرآیندهای دریایی است شامل جزر و مد، جریان ساحلی و امواج و دیگری فرآیندهای رسوبی است که تحت تاثیر فرآیندهای آبی قرار دارد.
در ادامه دکتر عوفی به تیپ بندی زیستگاهی حرا اشاره کرد و گفت: رویشگاه های مانگرو می تواند به دو شکل رخ نمون کند که عمده ترین آن در ایران فرم های تالابی و آبراهه ای است. بیش از 90 درصد از رویشگاه های مانگرو در جنوب ایران از این دو فرم تبعیت می کند و درصد بسیار پایینی دارای فرم رویشگاهی سدی و کشندگانی هستند.
این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور در مورد طرح حفاظتی درخت های کهنسال مانگرو توضیح داد که این طرح با هدف برداشت بذر از درختان کهنسال به عنوان گونه های مادری مناطق انجام شده است.
در این طرح برای شناسایی درختان کهنسال از روش های متفاوتی شامل خط افق، تصویربرداری پهپادی، فرم سنجی درختان، اندازه گیری ارتفاع با فاصله یاب لیزری همچنین پرسش و راهنمایی از جوامع محلی استفاده شده است.
دکتر عوفی، در خاتمه صحبت های خود به این نکته اشاره کرد که جوامع محلی به خوبی درختان کهنسال مانگرو را می شناسند و در این مطالعه کمک بزرگی برای تیم تحقیقاتی بودند. وی همچنین گفت: اهمیت بذرگیری از گونه های پایه مادری برای تداوم احیای جنگل های مانگرو امری حیاتی است و امیدوار هستیم که در بذرگیری مانگرو از این درختان کهنسال برای هر منطقه استفاده شود. چرا که جابجایی بذرها و انتقال به نقطه ای دور از محل برای کاشت مانگرو مشکلاتی به همراه خواهد داشت.